عوارض سی تی اسکن با تزریق

سی تی اسکن یکی از انواع روش های تشخیص تصویربرداری است. سی تی اسکن روش تشخیصی بسیار مفیدی است که در تشخیص برخی بیماری ها مهم ترین راهکار تلقی می‌شود، اما بخاطر احتمال عوارض بعد از سی تی اسکن  توصیه متخصصان به پزشکان این است که صرفا در موارد ضروری از این روش استفاده کنند. سوالی که برای تمام بیماران مطرح است این است که آیا عوارض بعد از سی تی اسکن (عوارض سی تی اسکن با تزریق) مضراتی هم برای بیمار دارد یا خیر و شامل چه مواردی است.

سی تی اسکن چگونه کار می‌کند ؟

سی تی اسکن (CT) ترکیبی از یک سری تصاویر اشعه ایکس (X) است که با استفاده از پردازش رایانه ای تصاویر و یا برش های مختلفی از استخوان ها، رگ های خونی و بافت های نرم درون بدن از زاویه های مختلف تهیه می‌کند. عکس های سی تی اسکن اطلاعات مفصل تر و دقیق تری نسبت به اشعه ایکس به پزشک می دهد.

البته روش های دیگری هم برای تصویربرداری از بافت ها و قسمت های مختلف بدن وجود دارد که عبارت است از :

1. رادیولوژی
2. MRI
3. سونوگرافی

عکس های سی تی اسکن کاربردهای زیادی دارد اما این روش بخصوص برای آزمایش و بررسی کسانی که تصادف کرده اند یا  دچار تروما شده اند خیلی بیشتر استفاده می شود. سی تی اسکن برای تشخیص بیماری ها و صدمات بکار می‌رود و یکی دیگر از کاربردهای آن برای جراحی یا پرتودرمانی است.

آیا عکس سی تی اسکن لازم می‌شود ؟

لیست زیر شامل مواردی می شود که معمولا پزشک می بایست از عکس های  سی تی اسکن استفاده کند :

• تشخیص اختلالات استخوانی و ماهیچه ای مثل تومورهای استخوانی یا شکستگی
• مشخص کردن محل تومور، عفونت و یا لخته های خونی
• راهنمایی و کمک به فرآیندهایی مثل جراحی، بیوپسی و پرتودرمانی
• شناسایی و نظارت بر بیماری ها و شرایطی مثل سرطان، بیماری قلبی، ندول های ریوی و توده کبد
• نظارت بر اثر بخشی درمان های خاصی مثل درمان سرطان
• تشخیص صدمات و خونریزی های داخلی

 خطرات و عوارض بعد از سی تی اسکن چیست؟

قرار گرفتن در معرض تابش:

برای انجام سی تی اسکن ( Computed Tomography scan ) شما بطور مختصر و خیلی کم در معرض تابش های یونیزه شده قرار می گیرید. مقدار این تابش بزرگتر از مقدار تابشی است که شما از اشعه ایکس دریافت می کنید چرا که در تصویربرداری سی تی اسکن اطلاعات مفصل تر و دقیق تری باید جمع آوری بشود.

هرچند تا کنون اثرات و آسیب های بلند مدتی از سی تی اسکن نشان داده نشده اما باز هم احتما خطر ابتلا به سرطان با انجام سی تی اسکن خیلی کم است.

بخاطر داشته باشید که سی تی اسکن مزایای خیلی زیادی دارد و به همین خاطر هم می توان از این احتمالات کوچیک چشم پوشی کرد. از طرف دیگر پزشکان معمولا تا جاییکه ممکن باشه از مقدار تابش اندکی برای تعیین و تشخیص اطلاعات پزشکی مورد نیاز خود استفاده می کنند. علاوه بر این دستگاه های جدیدتر و سریع تر، از تکنیک هایی استفاده می‌کنند که به تابش کمتری نیاز باشد. حتما قبل از انجام سی تی اسکن با پزشک خود راجع به مزایا و خطراتش صحبت کنید.

آسیب به جنین:

اگر باردار هستید حتما به پزشک خود اطلاع بدهید. هرچند بعید است که تابش حاصل از سی تی اسکن به جنین آسیب برساند اما ممکن است با روش های بررسی و آزمایش دیگری چون سونوگرافی و MRI  هم پزشک بتواند اطلاعاتی که مورد نیازش است را بدست آورد و در نتیجه این احتمال هم خیلی کمتر می شود.

واکنش به ماده حاجب در سی تی اسکن:

ماده حاجب به ماده‌ای گفته می شود که برای بیشتر کردن کنتراست تصویر استفاده می شود. ماده حاجبی که در سی تی اسکن استفاده می شود معمولا از ترکیبات ید دار محلول در آب به شکل خوراکی (گاستروگافین) و یا تزریقی است (اروگرافین و امینپاک).

ماده حاجب معمولا قبل از سی تی اسکن از طریق رگ بازو تزریق می شود. حساسیت به این ماده معمولا خیلی نادر است اما بدن بعضی از افراد به این ماده واکنش نشان می دهد.  بیشتر واکنش ها ملایم  هستند و به شکل خارش یا قرمز شدن خود را بروز می دهند. در موارد خیلی نادر، این واکنش ها می تواند خیلی جدی تر باشد و حتی منجر به مرگ فرد بشود. اگر به ماده خاصی حساسیت دارید حتما قبل از انجام سی تی اسکن به پزشک خود اطلاع بدهید.

ماده حاجب ممکن است به روش‌های زیر مورد استفاده قرار بگیرد:

• از طریق دهان: این نوشیدنی اغلب مزه خوبی ندارد. در سی تی اسکن از ناحیه شکم و لگن استفاده از مواد حاجب در دستگاه گوارش به منظور جداکردن روده ها از کیست، آبسه یا نئوپلاسم ضروری و مورد نیاز است. محلول های سولفات باریم به خاطر تولید آرتیفکت کاربرد چندانی ندارند. موادکنتراست یونی وغیریونی محلول درآب را می شود رقیق کرد و بصورت خوراکی تجویز نمود.
• از طریق تزریق: ممکن است ماده حاجب از طریق  وریدهای بازوی شما به بدن تزریق بشود تا به رگ های کیسه صفرا، مجاری ادراری، کبد یا خون کمک کند در تصاویر نهایی برجسته تر دیده بشوند. ممکن است در طول تزریق احساس گرما کنید و یا اینکه یک طعم فلز مانند در دهان خود احساس کنید.
• با استفاده از تنقیه: ممکن است ماده حاجب در مقعد شما قرار بگیرد تا تجسم و نمایش بهتری از روده ها به دست بیاید. این فرآیند ممکن است باعث ایجاد نفخ هم بشود. در این شرایط ممکن است احساس خوب و راحتی نداشته باشید.

سی تی اسکن با تزریق:

در این روش با تزریق داروی مخصوص از بدن بیمار تصویر برداری می‌شود.

آمادگی‌های لازم قبل از سی تی اسکن با تزریق:

1. همراه داشتن جواب آزمایش‌های مربوطه مانند سونوگرافی، تصاویربرداری های قبلی و آزمایش کلیه، دستورات پزشک
2. بیمار باید ۴ الی ۶ ساعت قبل از انجام تست ناشتا باشد
3. چنانچه دارای حساسیت دارویی و غذایی است و تنگی نقس دارد باید داروی ضد حساسیت تجویز شود
4. در موارد حساسیت شدید از ۱۳ ساعت قبل از سی تی اسکن بیمار باید قرص پردنیزولون مصرف کند.
5. لباس بیمار باید عاری از هرگونه فلز باشد.
6. فشار خون باید قبل از انجام تست کنترل شود.

منبع: درمانکده